با رشد روزافزون فناوری اطلاعات و وابستگی جوامع به فضای وب، اهمیت موتورهای جستجو در ارائه خدمات اطلاعاتی بیشتر از هر زمان دیگری شده است. موتورهای جستجو به‌عنوان دروازه‌ی ورود کاربران به اینترنت، نقش کلیدی در دسترسی به داده‌ها، خدمات، و محصولات دیجیتال ایفا می‌کنند. در ایران نیز به‌دلیل ملاحظات فرهنگی، زبانی و حتی امنیتی، تلاش‌هایی برای توسعه‌ی موتورهای جستجوی بومی صورت گرفته که هر یک با اهداف خاصی راه‌اندازی شده‌اند.
هدف اصلی از راه‌اندازی موتورهای جستجوی ایرانی، استقلال اطلاعاتی، جلوگیری از وابستگی به سرویس‌های خارجی و ارائه نتایج جستجو متناسب با زبان و نیاز کاربران ایرانی بوده است. در ادامه به معرفی چند موتور جستجوی بومی مهم پرداخته‌ایم.
مزایای موتورهای جستجوی ایرانی
-
پشتیبانی کامل از زبان فارسی
برخلاف برخی موتورهای خارجی که در فهم ساختار و محتوای فارسی ضعف دارند، موتورهای ایرانی بر پایه‌ی زبان فارسی طراحی شده‌اند و نتایج دقیق‌تری ارائه می‌دهند. -
نمایش بهتر وب‌سایت‌های داخلی
این موتورها به‌صورت پیش‌فرض بیشتر روی دامنه‌های .ir تمرکز دارند و سایت‌های ایرانی را بهتر شناسایی می‌کنند. -
دسترسی پایدارتر در شرایط اختلال
در مواقعی که به دلایل فنی یا سیاسی، دسترسی به گوگل یا سایر سرویس‌های خارجی با اختلال مواجه است، موتورهای جستجوی داخلی بدون مشکل در دسترس هستند. -
امنیت اطلاعاتی و حفظ حریم شخصی
یکی از دلایل مهم توسعه‌ی موتورهای بومی، مدیریت داده‌ها در داخل کشور و جلوگیری از خروج اطلاعات کاربران به خارج از مرزها است.
جدول معرفی موتورهای جستجوی ایرانی
| نام موتور جستجو | آدرس اینترنتی | ویژگی‌های مهم |
|---|---|---|
| پارسی‌جو | https://www.parsijoo.ir | پشتیبانی از جستجوی وب، اخبار، موسیقی، نقشه، دانشنامه و مترجم. تمرکز ویژه بر محتوای فارسی. |
| یوز | https://www.yooz.ir | موتور جستجوی بومی با رابط کاربری ساده. پشتیبانی از جستجوی وب، تصویر و اخبار. |
| گُرگر | https://gorgor.ir | موتور جستجوی سبک با هدف جمع‌آوری محتوای داخلی. مناسب برای دانش‌آموزان و دانشجویان. |
| ذره‌بین | https://zarebin.ir | پلتفرمی متعلق به همراه اول که جستجوی وب، خبر، ویدئو و تصویر را ارائه می‌دهد. |
| ریسمان | https://rismoon.ir | جستجوگر بومی با تمرکز بر محتوای سالم، ویژه کودکان و نوجوانان. |
| دانش‌جو | https://daneshjo.ir | موتور جستجوی تخصصی در حوزه مقالات و منابع علمی فارسی. |
بررسی دقیق‌تر برخی از این موتورها
پارسی‌جو (PARSIJOO)
پارسی‌جو یکی از قدیمی‌ترین و کامل‌ترین موتورهای جستجوی بومی است که از سال ۱۳۹۲ به‌صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. این موتور تلاش کرده تا خدماتی مشابه گوگل ارائه دهد، از جمله:
-
جستجوی وب، تصویر، ویدئو و خبر
-
سامانه نقشه‌ی بومی
-
دیکشنری و ابزار ترجمه
-
دانشنامه فارسی
-
خدمات آب‌وهوا و قیمت ارز و طلا
پارسی‌جو دارای رابط کاربری حرفه‌ای و سرعت پاسخ‌گویی قابل قبولی است و تمرکز ویژه‌ای بر روی محتوای داخلی و فارسی دارد.
یوز (Yooz)
یوز نیز از جمله تلاش‌های ملی برای ایجاد یک موتور جستجوی ایرانی است. طراحی آن ساده و مینیمال است و در کنار جستجوی وب، قابلیت جستجوی تصویر و اخبار را نیز داراست. یوز به عنوان پروژه‌ای تحقیقاتی از سوی مرکز تحقیقات مخابرات ایران آغاز شد و بعد از مدتی به مرحله‌ی اجرایی رسید.
در سال‌های اولیه، یوز توانست بخشی از کاربران ایرانی را به سمت خود جذب کند، اما با گذشت زمان و به‌دلیل رقابت سنگین با گوگل و عدم بروزرسانی مستمر، رشد آن محدود شد.
ذره‌بین (Zarebin)
ذره‌بین موتور جستجویی است که توسط اپراتور همراه اول توسعه یافته است. تمرکز اصلی این موتور بر ارائه خدمات روی بستر تلفن همراه است و دارای اپلیکیشن اندرویدی نیز هست. این موتور جستجو از پایگاه داده‌ای نسبتا گسترده بهره می‌برد و بخش‌هایی همچون جستجوی خبر، تصویر و فیلم را پوشش می‌دهد.
ویژگی خاص ذره‌بین، استفاده بدون مصرف اینترنت برای کاربران همراه اول است. یعنی کاربران این اپراتور بدون اینکه حجمی از اینترنت‌شان مصرف شود، می‌توانند از این موتور جستجو بهره‌مند شوند.
گُرگر (Gorgor)
گرگر با شعار «جستجوی امن برای کودکان» راه‌اندازی شد و هدف اصلی آن فراهم‌کردن بستری امن برای دانش‌آموزان و خانواده‌هاست. محتوای جستجو در این موتور فیلتر شده و مناسب‌سازی‌شده برای سنین پایین‌تر است.
رابط کاربری گرافیکی، محیط رنگارنگ و دسترسی سریع به محتوای آموزشی و سرگرمی، این موتور را به گزینه‌ای مناسب برای کودکان تبدیل کرده است.
ریسمان (Rismoon)
ریسمان نیز یکی دیگر از موتورهای جستجوی بومی برای کودکان و نوجوانان است. این پلتفرم با هدف سالم‌سازی فضای مجازی برای نسل آینده طراحی شده و ضمن فیلتر کردن محتوای نامناسب، محیطی آموزشی و امن را فراهم می‌سازد.
در این موتور جستجو، محتوای بازی، داستان، کتاب، و انیمیشن نیز در دسترس است.
چرا باید سایت را به موتورهای جستجو معرفی کنیم؟
موتورهای جستجو از طریق ربات‌ها (crawlers یا bots) وب را بررسی می‌کنند. اگر سایت شما در هیچ‌جای وب لینک نشده باشد یا ساختار آن مانع شناسایی باشد، ممکن است ربات‌ها نتوانند به‌راحتی سایت را پیدا کنند. با معرفی سایت به موتورهای جستجو:
-
روند ایندکس شدن سریع‌تر می‌شود
-
اطمینان حاصل می‌کنید که سایت‌تان توسط موتور جستجو دیده شده
-
می‌توانید آمار، خطاها و عملکرد سایت را در ابزارهای کنسول مدیریت کنید
-
نقشه سایت (XML Sitemap) را به موتور جستجو معرفی می‌کنید
-
دوری از مشکلات فیلترینگ یا تحریم
-
دسترسی بهتر در هنگام اختلال در گوگل یا بینگ
-
نمایش بهتر در نتایج موتورهای فارسی‌زبان
روش معرفی سایت به موتورهای جستجوی ایرانی
برخلاف گوگل و بینگ که ابزارهایی مثل Search Console دارند، اکثر موتورهای ایرانی فاقد ابزار ثبت سایت رسمی هستند. اما روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید از طریق آن‌ها سایت خود را وارد نتایج این موتورها کنید.
ثبت سایت در دایرکتوری‌ها و سایت‌های داخلی پرمراجعه
موتورهای ایرانی به‌شدت به لینک‌سازی داخلی وابسته‌اند. اگر سایت شما در سایت‌هایی مانند زیر ثبت شده باشد، سریع‌تر توسط ربات‌های آن‌ها شناسایی و ایندکس می‌شود:
| سایت | نوع لینک‌دهی |
|---|---|
| www.ninisite.com | فروم و وبلاگ |
| www.tebyan.net | دایرکتوری و مقاله |
| www.blog.ir | وبلاگ شبکه‌ای |
| www.balatarin.com | لینک‌دهی اجتماعی |
| www.persiantools.com | فروم و بازارچه |
| www.sarshomar.com | فهرست سایت‌های ایرانی |
ارسال لینک از طریق فرم تماس موتورهای جستجو (در صورت وجود)
در گذشته برخی از این موتورها دارای فرم ثبت سایت یا ارتباط مستقیم بودند. مثلاً پارسی‌جو بخشی برای ثبت لینک سایت داشت. اکنون اکثر این فرم‌ها یا غیرفعال شده‌اند یا باید از طریق ایمیل رسمی آن‌ها اقدام کرد.
اگر صفحه تماس با ما یا پشتیبانی دارند، می‌توانید درخواست معرفی سایت یا ارسال نقشه سایت (sitemap) را مطرح کنید.
لینک‌سازی داخلی و خارجی با محتوای فارسی
اگر سایت شما ساختار مناسبی داشته باشد، با درج آن در وبلاگ‌ها و فروم‌های فارسی، خزنده‌های داخلی آن را سریع‌تر پیدا می‌کنند. چند نکته مهم:
-
آدرس‌های سایت به‌صورت مستقیم و بدون nofollow درج شود
-
عنوان و توضیحات فارسی همراه لینک استفاده شود
-
اگر دامنه‌ی ir دارید، در اولویت خزیدن موتورهای ایرانی هستید
ساخت فایل sitemap و robots.txt مناسب
موتورهای ایرانی در ایندکس‌کردن سایت‌هایی که دارای نقشه سایت هستند، عملکرد بهتری دارند. پیشنهاد می‌شود:
-
نقشه سایت XML تهیه کنید (با افزونه‌های WordPress مانند RankMath یا Yoast)
-
فایل robots.txt را طوری تنظیم کنید که خزنده‌ها دسترسی به صفحات داشته باشند
مثال robots.txt:
ایجاد محتوای فارسی با ساختار بهینه
موتورهای داخلی توانایی محدودی در تفسیر زبان‌های خارجی دارند. به همین دلیل:
-
تمام عناوین، متا دیسکریپشن، URL و پاراگراف‌ها باید فارسی باشند.
-
استفاده از کلمات کلیدی پرجستجو در متن، به دیده شدن در موتورهای داخلی کمک می‌کند.
-
صفحات پرکاربرد مثل تماس با ما، درباره ما و مقالات باید به‌خوبی طراحی شوند.
نتیجه‌گیری
اگرچه موتورهای جستجوی ایرانی هنوز از نظر امکانات فنی فاصله زیادی با گوگل دارند، اما در بستر داخلی کشور، معرفی سایت به آن‌ها مزایای خاص خود را دارد. بهترین روش معرفی سایت به موتورهای بومی عبارت است از:
-
لینک‌سازی در سایت‌های ایرانی پرمخاطب
-
داشتن محتوای فارسی و ساختار فنی درست
-
رعایت اصول فنی مثل نقشه سایت، robots.txt و طراحی واکنش‌گرا
در آینده، با تقویت زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری بیشتر، این موتورها می‌توانند بخشی از ترافیک ورودی سایت‌ها را تأمین کنند. بنابراین اگر به بازار داخلی ایران اهمیت می‌دهید، حتماً بخشی از استراتژی سئو شما باید متوجه موتورهای بومی باشد.
برای معرفی سایت خود به موتورهای جستجوی ایرانی و افزایش شانس دیده‌شدن در نتایج جستجوی داخلی، می‌توانید از خدمات تخصصی مشاورین دایری‌لن بهره‌مند شوید. تیم ما آماده است تا در تمام مراحل، از آنالیز فنی تا لینک‌سازی هدفمند، همراه شما باشد. برای دریافت مشاوره رایگان با ما در تماس باشید.