بازاریابی چریکی (گوریلا مارکتینگ) چیست؟
بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ روشی است برای معروف کردن یک برند که بر اساس برانگیختن تعجب یا واردکردن شوک به مخاطبان از طریق روش‌های غیرمتعارف کار می‌کند. این روش باعث شهرت و افزایش آگاهی از برند می‌شود.
وقتی اصطلاح بازاریابی چریکی یا بازاریابی پارتیزانی را می‌شنویم، منطقی است که یاد جنگ‌های چریکی بیفتیم. جنگ‌هایی که طبق اصول کلاسیک جنگی پیش نمی‌روند، بلکه بر اساس غافل‌گیری دشمن عمل می‌کنند. در این نوع جنگ معمولاً با کمین، شبیخون و خرابکاری مواجه هستیم. اما این موضوع چه ارتباطی با بازاریابی پیدا می‌کند؟ در پاسخ باید گفت بازاریابی چریکی هم درست مثل جنگ چریکی از غافل‌گیری مخاطب برای جلب‌توجه استفاده می‌کند. درواقع کمپین‌های بازاریابی چریکی از اقداماتی استفاده می‌کنند که برای مردم نامرسوم بوده و باعث جلب‌توجه آن‌ها می‌شود.
چیزی که بازاریابی چریکی را برای بازاریابها جذاب می‌کند، هزینه بسیار کم آن است. بیشترین چیزی که برای انجام این روش نیاز دارید، خلاقیت و فکر باز است. ازاین‌رو اجرای آن هزینه زیادی برایتان ایجاد نمی‌کند. به دلیل تأثیرگذاری زیاد و هزینه کم، شاهد استفاده از بازاریابی چریکی در ایران و خارج از کشور در ابعاد وسیعی هستیم.
میشل برنر در مقاله‌ای به نام محتوای چریکی این سبک بازاریابی را مشابه بازنشر محتوای قبلی می‌داند. مثل زمانی که شما یک گزارش کلی درون‌سازمانی را به چند پست بلاگ در سراچه‌تان تبدیل کرده و آن‌ها را منتشر می‌کنید. در این حالت هم شما سرمایه‌گذاری مالی ندارید، بلکه فقط از زمان و انرژی خود هزینه می‌کنید.
به زبانی دیگر می‌توان گفت بازاریابی چریکی با تغییر کاربری محیط فعلی مخاطبان شما کار می‌کند؛ بنابراین می‌توانید محیط اطراف خود را زیر نظر بگیرید و ببینید با تغییر کدام بخش آن می‌توانید توجه مخاطبان را برند خود جلب کنید.
مشخصات و اصول بازاریابی چریکی
مهم‌ترین ویژگی یک کمپین بازاریابی چریکی، استفاده از روش‌های غیرمرسوم و جالب‌توجه است. اما آیا هر تبلیغات نامتعارفی جزو بازاریابی چریکی قرار می‌گیرد؟ پاسخ این سؤال منفی است. در تعریف این روش گفتیم که هزینه کم از مهم‌ترین اصول بازاریابی پارتیزانی است. علاوه بر این، برخی اصول و ویژگی‌های دیگر هم باید در این کمپین‌ها وجود داشته باشد. در این قسمت مشخصاتی را معرفی می‌کنیم که هر کمپین بازاریابی چریکی باید رعایت کند:
- کمپین‌های بازاریابی چریکی به مکانی که قرار است اجرا شوند، توجه زیادی داشته و درواقع بر اساس یک مکان خاص طراحی می‌شوند.
- خاص بودن در کمپین بازاریابی چریکی یک اصل اساسی است. اگر کمپین شما قبلاً توسط برند دیگری اجراشده یا شبیه به یک کمپین دیگر است، نمی‌توانید آن را بازاریابی چریکی بنامید.
- کمپین بازاریابی چریکی قرار نیست حساب بانکی شما را خالی کند. درواقع باید با یک بودجه خیلی کم اجرا شود.
- کمپین چریکی شما باید در زمان و مکانی اجرا شود که مخاطبان انتظار آن را ندارند؛ اما درعین‌حال باید زمان مناسبی برای اجرای آن انتخاب کنید.
- این کمپین‌ها باید در نوبت اول به بهترین شکل ممکن اجرا شوند؛ چراکه قرار نیست آن را تکرار کنید. فراموش نکنید تنها یک‌بار فرصت دارید.
- بازاریابی چریکی قرار نیست جایگزین دیگر روش‌های بازاریابی و تبلیغاتی شما شود، بلکه باعث می‌شود در یک‌زمان توجه زیادی به سمت شما جلب شود. در کنار آن باید برای دیگر روش‌های بازاریابی هم برنامه داشته باشید.
انواع بازاریابی چریکی (Guerrilla Marketing)
درحالی‌که به نظر می‌رسد بازاریابی مارکتینگ خود یک روش ساده است که گوشه‌ای از بازار را هدف می‌گیرد اما جلب است بدانید این روش به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. انواع بازاریابی چریکی شامل موارد زیر است:
- بازاریابی چریکی خارجی: در این نوع بازاریابی چریکی، چیزی به محیط ثابت شهری اضافه می‌شود که جلب‌توجه کند. مثلاً یک شیء اضافی روی یک مجسمه قرار داده می‌شود. یا مثلاً یک اثر هنری موقتی در کنار پیاده‌رو یا خیابان گذاشته می‌شود.
- بازاریابی چریکی داخلی: این روش هم درست مثل یک کمپین خارجی کار می‌کند با این تفاوت که در محیط داخلی یک فروشگاه، یا ایستگاه مترو یا فضای دانشگاه اجرا می‌شود.
- بازاریابی چریکی در حاشیه یک رویداد: در این روش شما باید مخاطبان یک رویداد در حال برگزاری مثل کنسرت، را هدف بگیرید و محصول یا خدمات خود را برای آن‌ها تبلیغ کنید. این کار معمولاً بدون اجازه اسپانسر رویداد انجام می‌شود.
- بازاریابی چریکی تجربی: این روش درواقع شامل همه انواع قبلی می‌شود اما به‌گونه‌ای انجام می‌شود که با تعامل عمومی مردم همراه باشد.
با مزایا و معایب بازاریابی چریکی آشنا شوید
شاید بگویید چقدر خوب، پس ما هم از این روش برای بازاریابی استفاده می‌کنیم! اما عجله نکنید، واقعیت این است که گوریلا مارکتینگ هم مثل تمام روش‌های بازاریابی علاوه بر مزایا، معایبی هم دارد که باید حتما به آن توجه کنید.
مزایای بازاریابی پارتیزانی
- ممکن است به واسطۀ این بازاریابی بتوان با یک سازمان یا برند دیگر مشارکتی سودمند و دوجانبه ایجاد کرد.
- این نوع بازاریابی در مقایسه با سایر تکنیک‌های بازاریابی، اغلب ارزان‌تر است.
- به بازاریابها فرصتی می‌دهد تا از خلاقیت خود استفاده کنند.
- ممکن است در مقایسه با کمپین‌های بازاریابی سنتی، منجر به جذب مخاطب بیشتری شود.
- می‌تواند برای متخصصان بازاریابی سرگرم کننده‌تر باشد.
معایب بازاریابی چریکی
- چون اساس کار گوریلا مارکتینگ بر مبنای خلاقیت است و ایده‌ها جدید و آزمایش نشده‌اند، نتیجه می‌تواندمی‌تواند موفقیت‌آمیز نباشد.
- ممکن است افراد مختلف از تبلیغ چریکی برداشت یکسانی نداشته و پیام آن درست فهمیده نشود.
- چون نام تجاری در این روش در معرض نمایش عموم قرار می‌گیرد، اگر کمپین ضعیف اجرا شود، می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و وایرال شدن به ضرر صاحب کسب‌وکار تمام شود.
- در صورت بروز شرایط غیرقابل پیش‌بینی، مثل آب و هوای بد یا تنش‌های سیاسی، ممکن است برنامه منتفی شود و فرد بابت هزینه‌ای که کرده متضرر شود.
- برخی از اشکال بازاریابی چریکی با انجام کارهایی مثل کمین کردن و ترساندن، می‌تواند باعث ایجاد حس بد در مردم شود.
- گاهی ممکن است چنین کمپین‌هایی به دلیل مسائل حقوقی یا اخلاقی به ضد تبلیغ برای آن کسب‌وکار تبدیل شوند.
- اگر یک کمپین بسیار پرخطر یا نامتعارف باشد، ممکن است توسط سهامداران تایید نشود زیرا آن‌ها ترجیح می‌دهند در برنامه‌های کم ریسک‌تری سرمایه‌گذاری کنند.